Jak adoptować dziecko? Trzeba najpierw zapytać siebie, czy tego chcemy: Czy ja tego chcę? Czy ty tego chcesz? Czy tego chcemy razem, jako małżeństwo? Żeby sobie odpowiedzieć na te pytania, dobrze jest skorzystać z pomocy ośrodka adopcyjnego, a nawet trzeba, bo prowadzenie procedur przysposobienia oraz przygotowanie osób zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka stanowi wyłączną kompetencję ośrodka adopcyjnego. Tak stanowią obowiązujące przepisy regulujące kwestie adopcji – Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
W Polsce działa sieć ośrodków adopcyjnych, w których specjaliści pomagają w określeniu gotowości kandydatów do przysposobienia dziecka oraz w prowadzeniu całej procedury adopcyjnej.
Ważna uwaga: zadaniem ośrodka adopcyjnego nie jest znalezienie dziecka dla kandydatów. Ośrodek ma pozyskać kandydatów na rodziców dla dziecka, przygotować ich do tej ważnej i trudnej roli, a także wspierać kandydatówzarówno w trakcie procedury, jak i po jej zakończeniu, w codziennym funkcjonowaniu rodziny, jeśli rodzina zgłasza taką potrzebę.
Jakie warunki powinni spełniać kandydaci na rodziców adopcyjnych?
– mają pełną zdolność do czynności prawnych,
– posiadają kwalifikacje osobiste aby właściwe wywiązywać się z obowiązków rodzicielskich – tj, odpowiednie kwalifikacje moralne, zdrowotne i stabilną sytuację materialną,
– ukończyliszkolenie dla kandydatów do przysposobienia dziecka oraz uzyskali pozytywną opinię kwalifikacyjną ośrodka adopcyjnego.
Kwalifikacje osobiste to szerokie pojęcie. Rozpatrywanych jest wiele obszarów funkcjonowania fizycznego, społecznego, emocjonalnego, etycznego. Ustawa tylko częściowo precyzuje, co powinien zawierać katalog tych kwalifikacji, a pewien zakres wymagań ośrodki określają według własnej oceny. Niektóre ośrodki np. oczekują kilkuletniego stażu małżeńskiego, albo – jak to ma miejsce w ośrodkach prowadzonych przez kościół katolickich – przyjmuje się tylko kandydatów żyjących w związku sakramentalnym. Dlatego warto udać się do najbliższego ośrodka adopcyjnego, by u źródeł dowiedzieć się co i jak. Umówienie się na spotkanie informacyjne nie oznacza rozpoczęcia procedury. Bez obaw można zadawać pytania i dzielić się własnymi przemyśleniami, by świadomie i odpowiedzialnie przygotowywać się do adopcji.
W zakresie prowadzenia procedur ośrodki mogą się różnić między sobą, ale na pewno kandydatów czeka:
etap diagnozy – rozmowy i badania psychologiczno-pedagogiczne, wywiad w miejscu zamieszkania, dostarczenie wymaganych dokumentów;
etap szkolenia – w ośrodkach stosowane są różne programy szkoleniowe, zatwierdzone przez ministra ds. rodziny; w trakcie tego etapu odbywa się także pogłębiona diagnoza rodziny, która kończy się wydaniem opinii kwalifikacyjnej o kandydatach;
etap gotowości –czas oczekiwania na zaproszenie do współpracy w kwestii zaopiekowania się konkretnym dzieckiem;
Kiedy już zadzwoni telefon…
Etap poznawania i podejmowania decyzji co do przysposobienia już poznanego Dziecka – ośrodek wspiera i pomaga w nawiązaniu kontaktu z dzieckiem, udziela informacji o jego sytuacji prawnej, rodzinnej, zdrowotnej, o rozwoju i potrzebach.
Etap postępowania sądowego – o adopcji dziecka decyduje sąd rodzinny. Ośrodek adopcyjny wspiera rodzinę w przygotowaniu wniosku, zgromadzeniu dokumentów, a na zlecenie sądu sporządza opinię uwzględniającą ocenę kwalifikacji osobistych kandydatów, potrzeb dziecka i możliwości zaspokojenia tych potrzeb przez wskazanych kandydatów, opisuje sądowi przebieg kontaktów rodziny z dzieckiem i wskazuje czy adopcja przez tych kandydatów będzie zgodna z dobrem dziecka. Sąd może udzielić zgody, by w czasie trwania postępowania sądowego dziecko pozostawało pod opieką kandydatów, poddając ten czas wspólnego mieszkania zwanego okresem osobistej stycznościnadzorowi ośrodka adopcyjnego. Z tego nadzoru ośrodek sporządza sądowi sprawozdanie. Postępowanie sądowe kończy się wydaniem postanowienia o przysposobieniu dziecka, które po uprawomocnieniu się jest podstawą do sporządzenia przez urząd stanu cywilnego nowego aktu urodzenia dziecka – dziecko otrzymuje nazwisko rodziców adopcyjnych.
I tu się zaczyna etap najważniejszy – CAŁA RESZTA WSPÓLNEGO ŻYCIA.
Zachęcam do zasięgania informacji w ośrodkach adopcyjnych. Dzieci potrzebujących nowych, kochających rodziców jest dużo. Szczególnie oczekiwani są rodzice tacy jak Monika i Wojtek, w których domu i sercach znalazło się miejsce dla niepełnosprawnego dziecka. Takie dzieci, jak widać na ich przykładzie mogą wypełnić życie rodziny niesamowitym doświadczeniem i szczęściem.
Autor: Dorota Roszak Maćkowiak
psycholog z Ośrodka Adopcyjnego DOPS